Autocorrectie bij TP

TP versus TAKI

De wedstrijd TP (Text Production) bij de wereldkampioenschappen is een heel andere wedstrijd dan de Intersteno-internetwedstrijd. Bij de internetwedstrijd ben je verplicht de web-gebaseerde TAKI-software van Intersteno te gebruiken, bij TP gebruik je je eigen tekstverwerker, bijvoorbeeld Microsoft Word of LibreOffice Writer. Eigenlijk kun je om het even welke teksteditor gebruiken, zolang je het bestand maar kunt opslaan als RTF (Rich Text Format).

Dat maakt een heel groot verschil. Bij TAKI heb je maar beperkte mogelijkheden om de tekst die je hebt ingetoetst, nog aan te passen. Een fout kun je alleen maar verbeteren met de backspace-toets, waarmee je het laatst getypte teken of de laatst getypte tekens weer kunt wissen. Merk je dat je een paar regels eerder een fout hebt gemaakt, dan heb je pech. Dan moet je kiezen: ofwel laat je de fout staan – je verliest dan geen tijd met verbeteren, maar je weet dat de fout je zal worden aangerekend –, ofwel verwijder je met backspace alle tekst tot aan de fout en begin je vanaf dat punt opnieuw. Dat laatste kost je veel tijd en aanslagen.

Met je tekstverwerker daarentegen kun je heel snel de cursor herpositioneren waar je wilt (met de pijltjestoetsen of met de muis) om eerder gemaakte fouten te verbeteren en daarna weer verder te typen. En je hebt nog tal van bijkomende mogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld gebruik maken van spellingcontrole en van autocorrectie.

Spellingcontrole

Met spellingcontrole zijn de meeste gebruikers wel vertrouwd. Is de spellingcontrole actief tijdens het typen, dan worden niet-herkende woorden meteen gemarkeerd met een rood golflijntje. Zo vallen ze op en kun je ze verbeteren. Maar let op: spellingcontrole is geen wondermiddel. Heb je een woord te veel of te weinig getypt, of heb je een ander (bestaand) woord getypt dan wat er in de opgave staat, dan zal spellingcontrole je daarvoor niet kunnen waarschuwen! Bovendien is het ook heel goed mogelijk dat een correct overgetypt woord (bijvoorbeeld een eigennaam, een neologisme, een zeldzame samenstelling of een woord in een andere taal) niet door spellingcontrole herkend en dus als (mogelijk) fout gemarkeerd wordt.

Autocorrectie

Ook autocorrectie is een bijzonder handige functie, waar lang niet alle gebruikers vertrouwd mee zijn. Autocorrectie zorgt ervoor dat tijdens het typen een aantal zaken automatisch vervangen worden. Zo worden rechte aanhalingstekens standaard vervangen door gekrulde aanhalingstekens, en wordt een (kort) liggend streepje met een spatie ervoor en erna vervangen door een (langer) gedachtestreepje. Daar hadden we het in een eerder artikel al over. Ook veelgemaakte fouten worden door autocorrectie automatisch hersteld. Typ je bijvoorbeeld ‘hte’, dan maakt autocorrectie daar automatisch ‘het’ van, wat waarschijnlijk de bedoeling was.

Voor het herstellen van fouten werkt autocorrectie met een lijst van vaak fout gespelde woorden, die dan automatisch door het correcte woord vervangen worden. Zowel Word als Writer hebben een standaard-autocorrectielijst (ook vervangtabel genoemd) per taal. Je kunt het gebruik van de vervangtabel in- of uitschakelen, en je kunt er woorden aan toevoegen of uit verwijderen.

Afkortingen

Hoewel autocorrectie in eerste instantie bedoeld is voor het automatisch corrigeren van vaak gemaakte fouten, kun je het systeem ook op een creatieve manier inzetten. In plaats van een verkeerd gespeld woord te vervangen door het goede woord, kun je bijvoorbeeld ook een afkorting vervangen door een of meer voluit geschreven woorden.

Een voorbeeld: op het WK tekstproductie worden heel vaak teksten gebruikt die over de Europese Unie gaan. Je kunt er bijna prat op gaan dat de woorden ‘Europese Unie’ minstens een paar keer in de tekst zullen voorkomen. Welnu, door aan de autocorrectielijst bijvoorbeeld de afkorting ‘eu’ toe te voegen en die afkorting te laten vervangen door ‘Europese Unie’, kun je heel wat voordeel halen. Stel dat in de opgaventekst volgende zin staat:

De Europese Unie moet beleidsmaatregelen als hefboom gebruiken.

Je kunt dit nu overtypen als volgt:

De eu moet beleidsmaatregelen als hefboom gebruiken.

Van zodra je na ‘eu’ op de spatiebalk drukt, zal autocorrectie ‘eu’ automatisch vervangen door ‘Europese Unie’. Je hebt daarmee twee zaken bereikt: je hebt 13 aanslagen cadeau gekregen (want je hebt maar twee toetsen aangeslagen terwijl er 15 aangerekend zullen worden, namelijk 13 tekens + 2 hoofdletters) en je hebt het risico vermeden om in ‘Europese Unie’ een typefout te maken. Rekening houdend met de grote kans dat ‘Europese Unie’ minstens een keer of tien in de tekst voorkomt, is dat een behoorlijke winst!

Uiteraard weet je niet op voorhand welke woorden allemaal zullen voorkomen in de opgaventekst van de volgende typewedstrijd, en het is best mogelijk dat bij de volgende wedstrijd de tekst niet over de Europese Unie gaat, maar je kunt voor jezelf een lijst aanleggen van vaak voorkomende woorden waarvoor het de moeite loont om met een afkorting te werken. Je moet al die afkortingen natuurlijk wel onthouden, én je moet er ook voor waken dat de afkorting die je kiest op zich geen bestaand woord is, dat misschien ook in de tekst zou kunnen voorkomen.

Punten en hoofdletters

Autocorrectie kan nog veel meer. Er zijn heel wat autocorrectie-opties die je naar believen kunt in- of uitschakelen. Een van de mogelijkheden is bijvoorbeeld om iedere zin automatisch met een hoofdletter te laten beginnen. Ook al heb je een kleine letter getypt, autocorrectie zorgt er dan voor dat iedere nieuwe zin een hoofdletter krijgt. Een zin begint per definitie bij het eerste woord van het document, bij het eerste woord van een nieuwe alinea (d.w.z. na een druk op de return-toets), en bij het eerste woord na een vraagteken, een uitroepteken of een punt.

Dat laatste houdt echter een gevaar in. Een punt betekent immers niet noodzakelijk het einde van een zin; een punt kan ook aan het einde van een afkorting staan, waarna de zin gewoon (met een kleine letter) verdergaat. De makers van Word en van Writer zijn zich bewust van dat probleem, en hebben er ook een oplossing voor: naast de eerder genoemde vervangtabel gebruikt autocorrectie nog een tweede lijst: een lijst van afkortingen waarna niet noodzakelijk een hoofdletter volgt. Ook dat kwam al aan bod in een eerder artikel. Als je van deze optie gebruik maakt, moet je goed opletten: wanneer de tekst afkortingen bevat die niet in de lijst staan, dan kan het volgende woord ongewild een hoofdletter krijgen! Vind je de optie handig en wil je ze gebruiken, dan zul je bijna zeker een of meer afkortingen aan de lijst moeten toevoegen.

Tot slog nog deze tip: merk je dat autocorrectie een aanpassing doet die je niet wilt, dan kun je meteen daarna op Ctrl+Z drukken. Daarmee maak je de aanpassing weer ongedaan.

Toetsenbordlay-out

Nóg een manier om méér punten te halen op een typewedstrijd, is deze. Je kunt een eigen toetsenbordlay-out maken, iets wat je trouwens ook moet doen wanneer je bij de meertalige internetwedstrijd Oost-Europese talen wilt typen. Die talen bevatten tekens die niet op je toetsenbord staan, bv. de o en u met Hongaarse umlaut (ő, ű) of de s met cédille in het Turks (ş).

Maar zelfs wanneer je in het Nederlands typt, kun je baat hebben bij een licht aangepaste toetsenbordlay-out. Het Belgische azertyklavier is niet erg efficiënt. Zo heb je telkens de hoofdlettertoets nodig wanneer je een punt wilt typen (in tegenstelling tot het Nederlandse of Amerikaanse qwertyklavier). Als je een eigen lay-out maakt waarbij de punt ook zonder hoofdlettertoets getypt kan worden (bijvoorbeeld met de punt op de plaats van de puntkomma), dan kun je, in combinatie met de optie waarbij iedere zin automatisch met een hoofdletter begint, heel wat aanslagen winnen. Je hebt dan bij een nieuwe zin immers geen hoofdlettertoets meer nodig! Je moet dan wel zorgen dat je de puntkomma op een andere manier kunt typen, maar puntkomma’s komen doorgaans slechts heel zelden voor.